انواع دانشگاه های ایران

در این مقاله به بررسی انواع دانشگاه های ایران و دسته بندی کلی آنها میپردازیم.

دانشگاه سراسری (دولتی)

دانشگاه های سراسری ، مراکز علمی دولتی هستند که معمولاً سطح علمی بالاتری نسبت به سایر دانشگاهها دارند. اعتبار این دانشگاه ها نسبت به سایر مراکز علنی بالاتر است .از این رو شانس ورود به بازار کار برای دانشجویان این دانشگاه ها بیشتر است.

پذیرش در دانشگاه سراسری منوط به قبولی در آزمون سراسری (کنکور) می باشد.

این دانشگاه ها به دو صورت روزانه و شبانه (نوبت دوم) دانشجو میپذیرند.

دانشجویان دورۀ روزانه در دانشگاه‌های دولتی، به‌صورت رایگان به تحصیل می‌پردازند و ملزم به پرداخت هزینه‌ای به‌عنوان شهریه نخواهند بود. در حالی که، تحصیل دانشجویان نوبت شبانه در این دانشگاه‌ها رایگان نیست. به این ترتیب، دانشجویان با تحصیل در نوبت روزانۀ دانشگاه‌های دولتی از بورسیه تحصیلی استفاده می‌کنند، به همین دلیل، در ازای شرایط تحصیلی رایگانی که در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد، از آن‌ها تعهد خدمت گرفته می‌شود.

دانشجویان هر دو نوبت به صورت یکسان از خدمات دانشگاه استفاده میکنند اما برخی از امکانات مثل خوابگاه برای دانشجویان شبانه محدود تر است.

برخی از دانشگاه های سراسری ایران:

دانشگاه تهران                           دانشگاه علم و صنعت
دانشگاه صنعتی شریف          دانشگاه فردوسی مشهد
دانشگاه علامه طباطبائی       دانشگاه امام صادق
دانشگاه الزهرا                         دانشگاه صنعتی شیراز 
دانشگاه امیرکبیر                      دانشگاه حکیم سبزواری
دانشگاه بین المللی امام خمینی
دانشگاه  بو علی سینا همدان

دانشگاه فرهنگیان

دانشگاه فرهنگیان که قبلا با عنوان دانشگاه های تربیت معلم شناخته شده بود، دانشگاهی برای تامین، تربیت و توانمند سازی معلمان و نیروی انسانی مورد نیاز وزارت آموزش و پرورش است.

رشته های این دانشگاه شامل رشته های دبیری الهیات و معارف اسلامی، علوم تربیتی، علوم ورزشی، راهنمایی و مشاوره، دبیری زبان انگلیسی، آموزش زبان و ادبیات فارسی، دبیری علوم اجتماعی، دبیری شیمی، دبیری زبان و ادبیات عرب، دبیری ریاضی، دبیری فیزیک، دبیری تاریخ، دبیری تربیت بدنی، دبیری جغرافیا، دبیری زیست شناسی، ارتباط تصویری و… می باشد.

 تحصیل در دانشگاه فرهنگیان به دلیل دولتی و روزانه بودن رشته های محل های ارائه شده رایگان و بدون پرداخت شهریه می باشد  و به دلیل استخدام قطعی این رشته هر ساله متقاضیان زیادی را به خود جذب میکند.

بومی بودن داوطلب در كد رشته محل مربوط و برخورداری از سلامت كامل تن و روان و شرایط مناسب جسمانی برای حسن انجام وظیفه معلمی از شروط حتمی قبولی در رشته فرهنگیان است.

این رشته تا سال ۱۴۰۲ از طریق کنکور سراسری دانشجو میپذیرفت اما بعد از آن از طریق کنکور ویژه خود  با نام کنکور فرهنگیان جذب دانشجو میکند.

پردیس خودگردان یا دانشگاه های بین الملل

یکی از انواع دانشگاه ها پردیس خودگردان یا واحدهای بین‌الملل هستند که در ابتدا برای پذیرش دانشجویان خارجی تأسیس شدند اما چندین سال است که با دریافت شهریه، پذیرش دانشجو دارند.

 اساتید و لیست دروس این دانشگاه‌ها مانند دانشگاه سراسری است و تنها تفاوت آن‌ها شهریه است.هزینه‌های پردیس خودگردان دانشگاه ها از دوره شبانه بالاتر است.

روش پذیرش دانشجویان دانشگاه‌های پردیس نیز از طریق آزمون سراسری سازمان سنجش است.

برخی از واحدهای خودگردان هم بر اساس آیین‌نامه‌های دانشگاه و با نظارت سازمان سنجش آموزش کشور آزمون اختصاصی برگزار می‌کنند.

لازم به ذکر است که رشته‌های زیادی در پردیس‌های خودگردان ارائه نمی‌شوند و بیشتر دارای رشته‌هایی هستند که متقاضی فراوان دارند و رقابت برای قبولی در آن‌ها بالا است.

دانشگاه آزاد اسلامی

دانشگاه آزاد اسلامی یکی از انواع دانشگاه غیر دولتی است که شهریه دارد.

تمام رشته‌هایی که در دانشگاه دولتی ارائه می‌شوند و علاوه بر آن‌ها، برخی رشته‌های متفاوت مانند بیوشیمی در مقطع کارشناسی در دانشگاه آزاد پذیرش دارند.

.برای انتخاب دانشگاه آزاد نیز باید در کنکور سراسری شرکت کنید. قبولی در دانشگاه آزاد به رتبه پایین‌تری نسبت به رتبه قبولی در دانشگاه دولتی دوره روزانه دارد.

برخی از رشته‌ها در دانشگاه آزاد پذیرش بدون کنکور دارند که در دفترچه کنکور ذکر شده است.

دسترسی به دانشگاه آزاد در همه شهر های بزرگ و کوچک ایران امکان پذیر است.

دانشگاه غیر انتفاعی

دانشگاه های غیر انتفاعی از بودجه غیر دولتی و با استفاده از شهریه دانشجویان اداره می‌شوند.

نحوه مدیریت مراکز غیر دولتی نیز به صورت هیئت امنایی است.

پذیرش در دانشگاه های غیر انتفاعی از طریق کنکور سراسری و سوابق تحصیلی است.

شهریه این دانشگاه ها نسبت به دوره‌های روزانه بیشتر و نسبت به دانشگاه‌های آزاد و پردیس کمتر است.

برخی از دانشگاه های غیر انتفاعی ایران:

●دانشگاه سوره تهران            ● دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی تهران

●دانشگاه امام رضا مشهد    ●دانشگاه شمال

●دانشگاه خیام مشهد            ● دانشگاه علم و فرهنگ

دانشگاه پیام نور

دانشگاه پیام نور ابتدا با هدف تحصیل افرادی که به دلایلی مانند شاغل بودن یا ترجیح شخصی می‌خواهند غیر حضوری درس بخوانند، تاسیس شد.

این دانشگاه زیر نظر وزارت علوم فعالیت می‌کند

. تحصیل در دانشگاه پیام نور رایگان نبوده و دانشجویان باید شهریه پرداخت کنند.

 آزمون ورودی و سامانه آموزشی دانشگاه پیام نور مستقل از کنکور سراسری است.

دروس تئوری در دانشگاه پیام نور به صورت غیر حضوری ارائه می‌شوند اما برای برخی واحدهای عملی نیاز به حضور در کلاس است.

دانشگاه پیام‌نور دارای یک سازمان مرکزی در تهران و ۳۱ دانشگاه استانی در سراسر ایران و بیش از ۲۰ شعبه در خارج از ایران است.

منابع درسی دانشجویان شامل کتب انتشارات خود دانشگاه پیام نور می‌باشد.

دانشگاه علمی کاربردی

دانشگاه علمی کاربردی با هدف افزایش مهارت‌های عملی  و ارتقاء مهارت‌های شاغلین تأسیس شده است. مراکز علمی کاربردی شهریه دریافت می‌کنند، کلاس‌های حضوری دارند و مدرک آن‌ها مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.

رشته‌های قابل انتخاب این مراکز شامل چهار گروه آموزشی صنعت، کشاورزی، مدیریت و خدمات اجتماعی و فرهنگ و هنر هستند.

هر سال دو بار در نیمسال اول (شهریور) و نیم سال دوم( دی)، ثبت نام برای مقاطع کاردانی و کارشناسی در دانشگاه های علمی کاربردی انجام می‌شود.

پذیرش در مقطع فوق دیپلم و کارشناسی برخی از رشته‌ها به صورت بدون کنکور (بر اساس سوابق تحصیلی و شرط معدل دیپلم) و پذیرش در مقطع کارشناسی از طریق شرکت در آزمون سراسری انجام می‌شود.

سوالات رایج :

🔻چند نوع دانشگاه در ایران داریم؟
انواع دانشگاه ها در ایران بر اساس نوع پذیرش، نوع دوره، شهریه و نوع سیستم آموزشی تقسیم‌بندی می‌شوند که در این مقاله درباره آن‌ها توضیح دادیم.
🔻آیا شبانه بودن دانشگاه در مدرک تحصیلی قید می‌شود؟
خیر، تفاوت دوره شبانه با روزانه پرداخت شهریه و اجازه شرکت دوباره در کنکور است اما مدرک تحصیلی این دوره‌ها یکسان هستند.
🔻آیا دانشگاه های غیر دولتی مورد تایید وزارت علوم هستند؟
بله تمام انواع دانشگاه ها که در این مقاله توضیح دادیم مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و فارغ‌التحصیلان برای ادامه تحصیل یا ورود به بازار کار هیچ محدودتی ندارند.
🔻انتخاب دانشگاه به چه نکاتی بستگی دار؟
هدف از انتخاب دانشگاه، میزان اهمیت انتخاب یک رشته خاص، شرایط زندگی، سطح علمی و شرایط مالی هر فرد از جمله نکات انتخاب دانشگاه هستند.

نفیسه اغمی – عضو تیم مشاوره تحصیلی مجموعه جهاد آموزشی